Informator Klubu Karpackiego

ekwipunek - prowiant

posiłki na wycieczkach Klubu Karpackiego

Szanując osobiste preferencje i przyzwyczajenia uczestników Klubu na naszych wycieczkach przyjęliśmy zasadę, że każdy z uczestników nosi wyłącznie tę część prowiantu, którą sam zjada. Również w miarę możliwości każdy sam decyduje o tym co, ile i kiedy może zjeść. Wymagamy, aby każdy posiadał określoną minimalną ilość prowiantu. Ograniczeniem jest także taki spo3ób rozporządzania swoimi zapasami aby tempo zużycia nie przekraczało zakładanej normy dziennej.

Posiłki które wymagają dłuższego przygotowywania (np. gotowania) są przyrządzane i spożywane w tym samym czasie przez wszystkich uczestników wycieczki (np. śaniadanie, obiadokolacja) - o ile mają na to ochotę. Posiłki nie wymagające dłuższego przygotowywania - tzw. przegryzki - mogą być spożywane podczas każdego z krótkich odpoczynków jakie mają miejsce w czasie dnia na trasie wycieczki. We wszystkich przypadkach każdy z uczestników korzysta z własnego prowiantu, przygotowanego w domu przed wyjazdem zgodnie z własnymi preferencjami i noszonego samodzielnie w plecaku.

Na wszystkich wycieczkach wspólne posiłki mają miejsce na biwakach. Rano - przed wyruszeniem z biwaku - jest to śniadanie, wieczorem - po zatrzymaniu się na kolejny biwak - jest to tzw. obiadokolacja. W obydwu przypadkach są to koniecznie ciepłe posiłki.

Rano, dla zaoszczędzenia czasu oraz ze względu na to że do przyrządzenia śniadania nie jest wymagane dłuższe gotowanie zwykle nie rozpalamy ogniska. Śniadanie każdy z uczestników wycieczki przyrządza sobie samodzielnie przy użyciu kuchenki (gazowej lub benzynowej). Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie aby przyrządzać śniadania w dwuosobowych zespołach namiotowych. W nielicznych przypadkach kiedy rozpalamy poranne ognisko, wspólnie gotujemy wrzątek (we wspólnym kociołku), który potem każdy może spożytkować zgodnie z własnymi potrzebami.

Latem kiedy dzień jest długi zwykle jeden dłuższy odpoczynek w ciągu dnia poświęcamy na przygotowanie dodatkowego ciepłego posiłku w ciągu dnia. Odpoczynek taki pozwala lepiej zregenerować siły i jest okazją do przyrządzenia prostego posiłku na ciepło. Każdy z uczestników samemu przygotowuje sobie posiłek. Liczba dni wycieczki, w których są planowane ciepłe posiłki w ciągu dnia (tzw. "przegryzka na ciepło") jest każdorazowo uzgadniana przed wyjazdem, tak aby każdy z uczestników mógł zabrać wystarczającą ilość właściwego prowiantu. Pora odpoczynku jest uzależniona od długości trasy, charakteru terenu, dostępności do wody, pogody, itp., zwykle jest to wczesne popołudnie. Podczas dnia rzadko rozpalamy ognisko, częściej gotujemy na kuchenkach (gazowych lub benzynowych). Wyjątek stanowią przymusowe przerwy w wędrówce wymuszone przez niebezpieczne warunki atmosferyczne (np. przeczekiwanie burzy w bezpiecznym miejscu) lub inne zdarzenia losowe nie pozwalające na bezpieczne kontynuowanie wędrówki - w takim przypadku zwykle rozpalamy ognisko.

Zimą kiedy dzień jest krótki a zimno nie pozwala na dłuższy odpoczynek rezygnujemy z dodatkowego posiłku przyrządzanego na ciepło. W zamian korzystamy z gorącej herbaty, którą nosimy w metalowych termosach. Zawartość termosów uzupełniamy wieczorem podczas przyrządzania obiadokolacji, ewentualnie rano tylko podgrzewamy herbatę która przez noc może nieco wystygnąć. Taki sposób daje nam zapas gorącego napoju na noc na wypadek nieprzewidzianego zdarzenia (np. awaria namiotu na skutek silnego wiatru, znaczne obniżenie się temperatury czy spotkanie z dzikimi zwierzętami, ...) oraz pozwala nam rano zaoszczędzić czas i paliwo potrzebne do stopienia śniegu i podgrzania wody - wieczorem zwykle rozpalamy ognisko.

Wieczorem, o ile pozwalają na to warunki (jest drewno, nie ma leśniczego ...) najczęściej rozpalamy ognisko. Obiadokolacja jest przyrządzana wspólnie (we wspólnym kociołku) z indywidualnych porcji obiadowych (tzw. "zestawów ogniskowych") przygotowanych w domu przed wyjazdem przez każdego z uczestników zgodnie z naszymi wskazówkami. W przypadku kiedy nie rozpalamy ogniska każdy z uczestników samodzielnie przyrządza sobie obiadokolację z indywidualnych porcji obiadowych (tzw. "zestawów kuchenkowych") - również przygotowanych w domu przed wyjazdem. Podczas krótszych wycieczek zdarza się, że nie zabieramy ze sobą wspólnego kociołka - w takim przypadku każdy z uczestników wycieczki samodzielnie przyrządza sobie obiadokolację (na ognisku lub na kuchence) we własnej menażce. Liczba zestawów ogniskowych oraz kuchenkowych jakie należy zabrać ze sobą na wycieczkę jest każdorazowo ustalana przed wyjazdem.

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

woda

Ponieważ nasze biwaki zwykle mają miejsce na grzbietach górskich, wodę potrzebną do przyrządzenia posiłków przynosimy wieczorem (ze źródła lub ze strumienia w dolinie lub w jarze) w butelkach (typowe dwulitrowe butelki PET), które powinien posiadać każdy z uczestników wycieczki. Liczba i pojemność wymaganych butelek jest każdorazowo ustalana przed wyjazdem w zależności od tego jaki charakter mają góry w których odbywa się wycieczka. Po wodę zwykle udają się dwie osoby które przynoszą wodę dla całej grupy. Czasami - jeżeli np. źródło znajduje się na trasie wycieczki w niewielkiej odległości od miejsca w którym jest planowany biwak - wodę na biwak każdy przynosi sobie samemu. Bywa jednak i tak, że dostęp do wody ma miejsce raz na 1-3 dni, w takim przypadku jesteśmy zmuszeni do noszenia zapasów wody ze sobą lub jej nabierania nawet na kilka godzin przed planowanym dotarciem na miejsce biwaku. Każdy z uczestników indywidualnie gospodaruje wodą w ramach posiadanych butelek. Na wycieczkach mających miejsce na terenie gdzie woda jest dostępna codziennie (typowe warunki karpackie) łączna pojemność butelek powinna pozwolić na przyrządzenie obiadokolacji, śniadania oraz zapewnić niewielki zapas wody na czas wędrówki następnego dnia i na wypadek utraty jej części np. na skutek przypadkowego rozlania.

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

woda zimą

w przygotowaniu

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

uwagi dla osób używających termosy

w przygotowaniu

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

przygotowanie prowiantu

W warunkach górskich duże znaczenie ma możliwość szybkiego i łatwego przyrządzania posiłków. Aby to było możliwe część pracy wykonujemy jeszcze w domu przed wyjazdem. Wszystkie składniki posiłku są ze sobą mieszane a następnie dzielone na jednoosobowe porcje. Poszczególne porcje jedzenia są przechowywane w osobnych torebkach foliowych (tzw. śniadaniowych; najlepiej podwójnych dla zabezpieczenia przed wilgocią lub rozerwaniem). W rezultacie podczas wycieczki każdy z uczestników nosi wyłącznie tę część jedzenia, którą sam zjada. Każdy wie, ile aktualnie ma jedzenia i ile danego dnia może go zjeść. W czasie przyrządzania, w zależności od warunków porcje jedzenia są albo wrzucane do wspólnego gara (gotowanie na ognisku), albo przyrządzane przez każdego uczestnika z osobna (gotowanie na kuchenkach turystycznych lub w menażkach na ognisku). Każdy z uczestników wycieczki musi być przygotowany do samodzielnego przygotowania sobie każdego z posiłków (zarówno na ognisku jak i przy pomocy kuchenki).

W praktyce dzienna porcja suchego prowiantu powinna wynieść ok. 700 -- 800 g. Liczba i ostateczny skład poszczególnych zestawów są uzgadniane każdorazowo przed wyjazdem. Warto zadbać o urozmaicenie potraw stosując różnorodne przyprawy i wypełniacze, bądź zastępując niektóre produkty podobnymi. W razie niejednoznaczności należy jasno opisać, co znajduje się w poszczególnych torebkach. Zalecamy zabranie większej od spodziewanej ilości prowiantu. Przede wszystkim, w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego (szczególnie w trudniejszych warunkach pogodowych i terenowych) zużycie może być większe od spodziewanego, poza tym, część prowiantu może ulec zepsuciu lub ... może się np. po prostu wylać w trakcie przyrządzania.

Jeśli coś wymaga pokrojenia, to już z domu powinno być zabrane pokrojone, jeżeli wymaga zmieszania lub innego przygotowania - także. Łatwo sobie wyobrazić w górach warunki, w których człowiek ma ochotę (lub konieczność) coś przegryźć, ale nie ma ochoty szukać w plecaku noża, deseczki do krojenia, otwieracza, takiej potrawy, innej potrawy, rozkładać to wszystko na śniegu, deszczu i wietrze i łączyć ze sobą zgrabiałymi rękami, a po posiłku niezjedzone części starannie pakować i znowu chować do plecaka, zastanawiając się przy tym ile może zjeść aby starczyło do końca wyjazdu. Z pewnością wolałby wtedy wyjąć z górnej kieszeni gotową przegryzkę a po konsumpcji pustą torebkę foliową wetknąć w tą samą kieszeń.

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

przykłady posiłków

Nasze menu turystyczne jest rezultatem doświadczeń zebranych w trakcie wielu wyjazdów górskich, zarówno letnich jak i zimowych. Charakteryzuje je:

• mała masa i objętość
• duża wytrzymałość na długotrwałe noszenie w plecaku
• optymalna zawartość substancji odżywczych
• łatwość i krótki czas przyrządzenia - praktycznie niezależnie od warunków
• łatwość kontroli tempa zużycia
• umiarkowana cena
• akceptowalność pod względem wyglądu, smaku i zapachu

Każdy sam powinien dostosować posiłki do swoich indywidualnych potrzeb i możliwości, tak zarówno pod względem składu, ilości, sposobu pakowania jak też pory dnia, kiedy będą spożywane. Ograniczeniem jest taki sposób rozporządzania swoimi zapasami aby tempo zużycia nie przekraczało zakładanej normy dziennej. Poniższy wykaz przykładowych posiłków został utworzony na podstawie naszych doświadczeń ale należy go traktować jedynie jako propozycję.

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

śniadanie

• kakao [kawa] (poszczególne składniki należy zapakować do torebki tzw. śniadaniowej: kakao [kawa rozpuszczalna] 1 łyżka stołowa (wg uznania); mleko w proszku, pełne instant 3 czubate łyżki stołowe; glukoza spożywcza 1-2 czubate łyżki stołowe; cukier 1-2 czubate łyżki stołowe (wg uznania)). W trakcie przyrządzania wymienione składniki należy wsypać do wrzącej wody i bardzo starannie wymieszać. Uzupełnieniem zestawu mogą być np. suchary "Bieszczadzkie" oraz dwa serki topione (po 25g każdy).
• muesli (poszczególne składniki należy zapakować do torebki tzw. śniadaniowej: kaszka owocowa mleczno-ryżowa (dla niemowląt) 40 g; mleko w proszku, pełne instant 20 g; płatki owsiane błyskawiczne 20 g; płatki jęczmienne błyskawiczne 20 g; bakalie (np. rodzynki 30 g; orzechy laskowe lub włoskie, ewentualnie migdały 20 g; ziarna słonecznika 20 g); szczypta soli najlepiej z mikroelementami). W trakcie przyrządzania wymienione składniki należy wsypać do wrzącej wody i bardzo starannie wymieszać. Ewentualnie całość można krótko gotować.
• kaszka (kaszka owocowa mleczno-ryżowa (dla niemowląt) 1/2 opakowania na jedną osobę)

data ostatniej aktualizacji 19-12-2002

przegryzka

• bakalie (razem około 50 g; do wyboru: rodzynki, orzechy (ziemne, laskowe lub włoskie), migdały, daktyle, śliwki suszone, łuskane pestki słonecznika, łuskane pestki dyni, banany suszone, morele suszone, figi, itp.)
• słodycze (około 50 g; do wyboru: czekolada, chałwa, batony, wafelki, skondensowane mleko w tubce, itp.)
• suchary (około 50 g; ewentualnie również: herbatniki, pieczywo, itp.)
• ser żółty (około 50 g; najlepiej wędzony; nie polecany zimą ze względu na możliwość zamarznięcia; ser przed wyjazdem warto pokroić na kawałki o odpowiedniej masie dla ułatwienia kontroli tempa spożycia)
• kiełbasa suszona (około 50 g; najlepiej cienka, im suchsza tym dłużej będzie zdatna do jedzenia; nie polecana zimą ze względu na możliwość zamarznięcia; kiełbasę przed wyjazdem warto pokroić na kawałki o odpowiedniej masie dla ułatwienia kontroli tempa spożycia)

Latem kiedy dzień jest długi zwykle jeden dłuższy odpoczynek poświęcamy na przygotowanie ciepłego posiłku oraz herbaty lub kawy. Oto przykłady prostych posiłków przygotowywanych na ciepło:

• "mamałyga" (poszczególne składniki należy zapakować do torebki tzw. śniadaniowej: kasza kukurydziana (nie: kaszka) 1/3 szklanki (około 60 g); kostka rosołowa 1/2 szt.; szczypta soli np. z mikroelementami). W trakcie przyrządzania wymienione składniki należy wsypać do wrzącej wody, a następnie krótko gotować. Dla urozmaicenia można dodać pokrojony ser żółty lub/i kiełbasę.
• "kus-kus" (poszczególne składniki należy zapakować do torebki tzw. śniadaniowej: kasza kus-kus 1/3 szklanki (około 60 g); kostka rosołowa 1/2 szt.; szczypta soli np. z mikroelementami). W trakcie przyrządzania wymienione składniki należy wsypać do wrzącej wody. Dla urozmaicenia można dodać płatki sojowe albo pokrojony ser żółty lub/i kiełbasę.
• zupka instant

patrz również: "inne produkty" ...

data ostatniej aktualizacji 25-12-2002

obiadokolacja

Posiłki przygotowywane na ognisku (wszystkie składniki zapakować do torebki):

• wypełniacz 100 g (jeden z (wg ustaleń przedwyjazdowych): ryż, kasza gryczana, kasza jęczmienna, kasza jaglana, kasza kukurydziana (nie mylić z kaszką kukurydzianą), itp.)
• proteina sojowa (kostka sojowa lub granulat sojowy) 37,5 g (1/4 opakowania 150 g) (lub soja lub soczewica - wg ustaleń przedwyjazdowych)
• warzywa suszone lub liofilizowane 15 g
• kostka rosołowa 1/2 szt.
• sól i przyprawy (wg uznania)

Posiłki przygotowywane na kuchenkach (wszystkie składniki zapakować do torebki):

• wypełniacz 100 g (jeden z (wg uznania): makaron błyskawiczny, płatki ryżowe, kasza kus-kus, kasza kukurydziana (nie mylić z kaszką kukurydzianą), płatki owsiane, puree ziemniaczane, itp.)
• (opcjonalnie) proteina sojowa (granulat) 37,5 g (1/4 opakowania 150 g) (lub płatki sojowe)
• zupka instant (np. tzw. Gorący Kubek, itp.)
• (opcjonalnie) kostka rosołowa 1/2 szt.
• sól i przyprawy (wg uznania)

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

inne produkty

Oprócz wymienionych wyżej produktów pozwalających na przyrządzenie podstawowych posiłków należy posiadać wymienione niżej dodatki:

• herbata ekspresowa ok. 5 torebek na 1 dzień (Warto zabrać większy zapas herbaty. Herbata jest lekka i tania, a podczas wycieczki dodatkowy łyk herbaty może stanowić wielką przyjemność. Przy wspólnym przyrządzaniu herbaty w kociołku na ognisku zużycie jest zwykle większe od przewidywanego). Oprócz zwykłej herbaty ekspresowej warto zabrać również herbatę owocową, cynamonową, kawę zbożową np. ekspresową "Anatol", napój herbaciany, itp..
• (koniecznie !!!) glukoza spożywcza (krystaliczna), min. 200 g (naturalny, łatwo przyswajalny cukier prosty, polecany w diecie osób o dużej aktywności; może być również stosowany w przypadku osłabienia i wyziębienia oraz w przypadku kiedy nie ma możliwości przyrządzenia posiłku np. ze względu na trudne warunki atmosferyczne; glukozę można kupić w większości sklepów spożywczych)
• (zalecane) kostki rosołowe, kilka sztuk na całą wycieczkę
• (zalecane, szczególnie latem) plussz lub podobne
• (wg uzgodnień przedwyjazdowych) sos w proszku, 1-2 szt. na grupę na każdą obiadokolację
• (wg uznania) cukier i cytryna według własnych potrzeb, jabłka suszone (do herbaty)
• (wg uznania) cukierki, krówki, landrynki, itp.
• (wg uznania) czosnek, ulubione przyprawy, sosy lub zupy w proszku
• (wg uznania) zupka instant, kilka sztuk na całą wycieczkę
• (wg uznania) kisiel (najlepiej słodzony)

data ostatniej aktualizacji 15-11-2006

prowiant na czas podróży

Każdy z uczestników wycieczki powinien posiadać prowiant i napoje na czas podróży. Ilość i rodzaj prowiantu należy dobrać biorąc pod uwagę indywidualne upodobania (nie polecamy produktów niewygodnych do spożywania, nietrwałych, wrażliwych na ciepło oraz ciężkostrawnych). Planując prowiant na czas podróży należy również uwzględnić pierwszy posiłek przed wyjściem w góry. Szczegóły (np. warunki podróży, orientacyjny czas trwania, możliwości zakupu posiłków w trakcie podróży, itp.) należy ustalić z kierownikiem wycieczki jeszcze przed wyjazdem.

data ostatniej aktualizacji 19-12-2002